ในการประชุม สัมมนา หรือการอภิปรายต่างๆ สิ่งหนึ่งที่มีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการทำให้การสนทนาดำเนินไปอย่างราบรื่น มีทิศทาง และบรรลุวัตถุประสงค์ คือ บทบาทของผู้ดำเนินการเสวนา (Moderator) ผู้ดำเนินการเสวนาไม่ใช่เพียงแค่ผู้แนะนำหรือผู้ควบคุมเวลา แต่เป็นเสมือนหัวใจสำคัญที่คอยขับเคลื่อนให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นที่มีคุณภาพและน่าสนใจ
ผู้ดำเนินการเสวนาคือใคร?
ผู้ดำเนินการเสวนาคือบุคคลที่มีหน้าที่หลักในการอำนวยความสะดวกและชี้นำการสนทนากลุ่มหรือการอภิปรายให้เป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้ พวกเขาต้องมีความสามารถในการฟัง การวิเคราะห์ และการสังเคราะห์ข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว เพื่อเชื่อมโยงประเด็นต่างๆ เข้าด้วยกัน และกระตุ้นให้ผู้เข้าร่วมได้แสดงความคิดเห็นอย่างเต็มที่
หน้าที่สำคัญของผู้ดำเนินการเสวนา
บทบาทของผู้ดำเนินการเสวนาครอบคลุมหลายมิติ ตั้งแต่การเตรียมการไปจนถึงการปิดท้ายการสนทนา:
- กำหนดทิศทางและเป้าหมาย: ก่อนเริ่มการเสวนา ผู้ดำเนินการควรทำความเข้าใจวัตถุประสงค์หลักของการสนทนา เพื่อกำหนดกรอบและทิศทางให้ชัดเจน สิ่งนี้ช่วยให้การพูดคุยไม่หลงประเด็น
- สร้างบรรยากาศที่เป็นกันเอง: การเริ่มต้นด้วยการแนะนำตัวผู้เข้าร่วมสั้นๆ และการสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายจะช่วยให้ผู้เข้าร่วมรู้สึกสบายใจและกล้าที่จะแสดงความคิดเห็น
- ควบคุมเวลาและจังหวะ: ผู้ดำเนินการมีหน้าที่สำคัญในการบริหารจัดการเวลาให้เหมาะสม เพื่อให้ทุกคนมีโอกาสพูดคุยและไม่ใช้เวลากับประเด็นใดยาวนานเกินไป การแทรกแซงอย่างนุ่มนวลเมื่อมีการพูดนอกเรื่องหรือใช้เวลาเกินกำหนดเป็นสิ่งจำเป็น
- กระตุ้นการมีส่วนร่วม: หนึ่งในทักษะที่สำคัญที่สุดคือการตั้งคำถามปลายเปิดที่กระตุ้นให้เกิดการคิดวิเคราะห์ และชวนให้ผู้เข้าร่วมแต่ละคนได้แสดงมุมมองของตนเอง รวมถึงการชวนผู้ที่เงียบขรึมให้มีส่วนร่วม
- สรุปและเชื่อมโยงประเด็น: ในระหว่างการสนทนา ผู้ดำเนินการควรสรุปประเด็นสำคัญที่ถูกหยิบยกขึ้นมาเป็นระยะๆ และเชื่อมโยงความคิดเห็นที่แตกต่างกันเข้าด้วยกัน เพื่อให้ผู้เข้าร่วมเห็นภาพรวมและเข้าใจความสัมพันธ์ของข้อมูล
- จัดการความขัดแย้ง: ในบางครั้ง อาจเกิดความเห็นต่างหรือความขัดแย้ง ผู้ดำเนินการต้องมีทักษะในการจัดการสถานการณ์เหล่านี้อย่างเป็นกลางและเป็นมืออาชีพ เพื่อไม่ให้การสนทนาหยุดชะงักหรือบานปลาย
- ปิดท้ายและสรุปผล: เมื่อใกล้จบบทสนทนา ผู้ดำเนินการควรสรุปประเด็นหลักที่ได้จากการอภิปรายอีกครั้ง และเน้นย้ำข้อสรุปหรือข้อคิดที่สำคัญ เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้ประโยชน์สูงสุด
คุณสมบัติของผู้ดำเนินการเสวนาที่ดี
การเป็นผู้ดำเนินการเสวนาที่ดีต้องอาศัยคุณสมบัติหลายประการ ได้แก่:
- ความเป็นกลาง: สามารถวางตัวเป็นกลางและไม่ลำเอียงเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
- ทักษะการสื่อสารที่ดี: ทั้งการพูดที่ชัดเจน การฟังอย่างตั้งใจ และการใช้ภาษาที่เหมาะสม
- ความรู้ในหัวข้อที่สนทนา: แม้จะไม่จำเป็นต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญ แต่การมีความรู้พื้นฐานจะช่วยให้เข้าใจประเด็นและตั้งคำถามได้ตรงจุด
- ความยืดหยุ่นและไหวพริบ: สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ที่ไม่คาดฝันและแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้
- ความมั่นใจและความเป็นผู้นำ: สามารถชี้นำการสนทนาได้อย่างมีประสิทธิภาพและน่าเชื่อถือ
กล่าวโดยสรุป ผู้ดำเนินการเสวนาคือผู้ที่ขับเคลื่อนให้การสนทนาไม่ว่าจะเป็นรูปแบบใดดำเนินไปอย่างมีคุณภาพ มีทิศทาง และบรรลุผลตามเป้าหมายที่วางไว้ บทบาทของพวกเขาคือการสร้างสรรค์พื้นที่แห่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่เปิดกว้างและมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในโลกยุคปัจจุบันที่ต้องการการสนทนาที่สร้างสรรค์เพื่อขับเคลื่อนสังคมไปข้างหน้า
